Mavi ot
Mavi Kantaron
Ekin Çiçeği
Peygamber Çiçeği
Gözlük kıran otu
Başak Çiçeği
Familyası: Bileşikgillerden, Korbblütengewaechse, Asteraceae
Drugları: Mavi Çiçek: Cyani flos
Mavi ot çiçeği yerine kısaca Mavi Çiçek terimini kullanıyoruz, buna göre mavi çiçek çayı ve natürel ilaç yapımında kullanılır.
Giriş: Vatanın Türkistan veya güney Balkanlar, yani Türkiye, Yunanistan, Kosova, Bosna, Arnavutluk ve Bulgaristan olduğu tahmin edilen bitki zamanla tahılla birlikte dünyanın hemen her yöresine yayılmıştır. Türkçe Mavi Çiçek, Mavi Kantaron, Peygamber Çiçeği veya Ekin Çiçeği diye anılır. Fransızlar bitkiyi gözlük kıran otu diye anarlar, zira bu bitkin çiçekleri ile göz banyosu yapanların gözlerinde rahatsızlıkları olmayacağı kanaati yaygındır. Mavi otun çiçekleri MÖ: Hipokrates ve Plinus tarafından kullanıldığı ve günümüze kadar hekimler tarafından genellikle göz rahatsızlıklarına, nadiren de sindirim zafiyetine karşı kullanılmıştır.
Botanik: Bitki bir yıllık olup tahıllar arasına karışan tohumları tahıllar ekilirken birlikte serpilir ve böylece yayılır. Mavi çiçek 20-70 cm boyunda üst kısımları oldukça sık çatallaşır ve genellikle dikey yükselir. Alt yaprakları uzun saplı, üst yaprakları gövdeye oturmuş olup, her iki türde uzun şerit şeklinde uçlara doğru sivri veya uzun ince bir mızrak şeklinde ve de üzeri yünümsü tüylüdür. Çiçeklerinin kupa yaprakları üst üste ve yan yana kiremit gibi dizilmiş olup her biri oval şekilde ve grimsi yeşil renklidir. Taç yaprakları çiçek başının etrafına bir sıra dizilmiş olup geri kısmı boru şeklinde ve kırmızımsı uç kısmı 7-8 yarı parçalı her parça oval şekilde ve mavi renklidir. Taç yaprakları koniye benzer ve göbekte siyahımsı kahve renkli döllenme tozlukları bulunur.
Yetiştirilmesi: Sonbaharda toplanan tohumları ilkbaharda tarla veya bahçelere ekilir.
Hasat zamanı: Haziran’dan Ekim’e kadar çiçeklerinin sadece taç yaprakları toplanır, güneşli, havalı ve göbekli bir yerde kurutulduktan sonra özel kaplarda muhafaza edilir. maalesef şifalı bitkiler toplama, kurutma, paketleme ve depolama işlemleri sırasında çok yanlışlar yapılmaktadır. Bitkinin şifalı kısmı yaprak veya çiçekleri ise asla Güneş altında kurutulmaz ve mutlaka gölgede kurutulmalıdır. Ayrıca örneğin bitki 5 günde kurudu ise, 2 gün daha kurumada bırakmak mahzurludur, çünkü birleşimindeki eterdik yağları kaybettiğinden kalitesi düşer. Sadece bitki kökleri Güneş’te kurutulur ve kurur kurumaz hemen paketlenip depolanması gerekir. Şifalı bitkilerin Aktarlar ’da açıkta satılması kalitesini kısa sürede düşürür ve etkisini oldukça azaltır.
Birleşimi: Birleşimindeki maddeleri önemine göre şöyle sıralayabiliriz;
a) Antocyanitler; Cyanidin, Delphinidin, Pelargonin ve bunların antocyanidinglikozitleri; Cyanidin, Delphinidin ve Pelargoninglikozitler ve Centaurin (Cnicin) (Kantaron, Mevzek otu ve Mübarek otuna bak)
b) Polyasetilen türevleri; Tridecadien-(1,11)-tetrain-(3,5,7,9) ve Tridecatrien-(1,31,11)-triin(5,7,9)
c) Minerallerden Potasyum, Magnezyum, Alüminyum, Mangan ve Demir
d) Ayrıca Tanin, Musilaj ve Reçine içerir.
Araştırmalar: Japonya’da yapılan bir araştırmada Mavi çiçeğe mavi rengi Succinylcyaninler ve Malonyflavonlardan altışar molekülün bir araya gelmesi ile ve ortada Demir veya Magnezyum katyonu ile birleşmesinden meydana geldiği tespit edilmiştir.
Tesir şekli: İştah açıcı, göğsü yumuşatıcı, iltihapları önleyici, ishali önleyici ve tonik olduğu iddia edilmektedir.
Kullanılması: Mavi çiçeğin çiçeği başta göz rahatsızlıkları; göz ağrıları, göz kapakçıkları iltihaplanmasına karşı göz banyosu yapılır. Ayrıca halk arasında enfeksiyona karşı vücudun direncini artırıcı, mide, bağırsak, böbrek, mesane, karaciğer zafiyetine karşı ve kan temizleyici olarak kullanılır.
Çayı: İki kahve kaşığı Mavi çiçek taç yaprağı demliğe konur ve üzerine 300-500ml kaynar su ilave edilir ve 5-10dk demlenmeye bıraktıktan sonra süzülerek içilir.
Çiçek Postası
